Koniugacja - czas teraźniejszy

KONIUGACJA - CZAS TERAŹNIEJSZY

Czyli odmiana czasowników przez osoby.

Istnieją 4 grupy czasowników, dla których istnieje konkretny zestaw końcówek, zależnych od czasu.

Podobnie jak w przypadku rzeczowników, czasownik dzielimy na temat oraz końcówkę.

Końcówką czasowników jest: -re

np. laudare
laud-a-re:  laud - temat
                  a - spójka, charakterystyczna dla grupy
                  re - końcówka czasownikowa

Podaje się je w konformacji bezokolicznik, 1 osoba : laudare, laudo

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1 osoba	-o	-mus
2 osoba	-s	-tis
3 osoba	-t	-nt

Grupa	1 os. liczby pojedynczej	Bezokolicznik	Tryb rozkazujący	Tłumaczenie
I	laudo	laudare	lauda	chwalić
II	video	videre	vide	widzieć
III	lego	legere	leg-e*	czytać
IV	audio	audire	audi	słuchać

1 osobę liczby pojedynczej tworzymy poprzez dodanie końcówki (-o) do tematu.

Bezokolicznik - łatwo rozróżnić do której grupy należy czasownik po pogrubionej samogłosce przed końcówką: 

• 1 grupa - "a"
• 2 grupa - "e"
• 4 grupa - "i"

W przypadku trzeciej grupy takiej samogłoski brak - samogłoska "e" jest tu łącznikiem występującym w bezokoliczniku.

Przykłady:

!!! W przypadku 1,2 i 4 grupy samogłoski odpowiednio "a", "e" i "i" są częściami tematu. Oddzieliłam je w celu podkreślenia ich obecności, charakterystycznej dla danej grupy.

1 grupa:

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1 osoba	laud-o	laud-a-mus
2 osoba	laud-a-s	laud-a-tis
3 osoba	laud-a-t	laud-a-nt

2 grupa:

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1 osoba	vide-o	vid-e-mus
2 osoba	vid-e-s	vid-e-tis
3 osoba	vid-e-t	vid-e-nt

3 grupa:

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1 osoba	leg-o	leg-i-mus
2 osoba	leg-i-s	leg-i-tis
3 osoba	leg-i-t	leg-i-u-nt

!!! Tutaj "i" jest prawdziwą spójką, nie należącą do tematu.

!!!u wchodzi do 3 osoby liczby mnogiej - charakterystyczne dla 3 i 4 grupy

4 grupa:

	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
1 osoba	aud-i-o	aud-i-mus
2 osoba	audi-i-s	aud-i-tis
3 osoba	aud-i-t	aud-i-nt

!!!u wchodzi do 3 osoby liczby mnogiej - charakterystyczne dla 3 i 4 grupy