niedziela, 5 stycznia 2014

Deklinacja - wstęp i 1 grupa

Podzielę wszystkie zagadnienia na małe części - prościej będzie wyszukać

Deklinacja - odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby.

W języku łacińskim wyróżniamy:

NOMINATIVUS - Nom. - Mianownik (pytania: kto? co?)
GENETIVUS - Gen. - Dopełniacz (kogo? czego?)
DATIVUS* - Dat. - Celownik (komu? czemu?)
ACCUSATIVUS - Acc. - Biernik (kogo? co?)
ABLATIVUS - Abl. - Narzędnik, Miejscownik + Separativus
VOCATIVUS* - Voc. - Wołacz (o!)

* - w magicznej atmosferze nie używane, dlatego nie będę brać ich pod uwagę (przynajmniej narazie).

W formie słownikowej, rzeczowniki zapisuje się jako wyraz w nominativus singularis, oraz końcówkę w genetivus singularis.
np. costa, ae
słowo w nom. sin. końcówka gen. sin.

Polega to na dodawaniu do tematu końcówek charakterystycznych dla danego przypadku.
Temat wyrazu rozpoznajemy po odjęciu końcówki charakterystycznej od słowa w genetivus singularis (dopełniacz liczby pojedynczej), np.:

aqua - nom. sin.
aquae - gen. sin., ae - końcówka charakterystyczna, stąd: AQU - temat


DEKLINACJA 1 GRUPY

Końcówka charakterystyczna: -ae

Na przykładzie: costa, ae - żebro

Przypadek/Liczba
Singularis
Pluralis
Nom.
Cost-a
Cost-ae
Gen.
Cost-ae
Cost-arum
Acc.
Cost-am
Cost-as
Abl.
Cost-a
Cost-is

Do pierwszej grupy należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego, oraz męskiego i żeńskiego pochodzenia greckiego.

Inne przykłady rzeczowników pochodzenia łacińskiego:
clavicula, -ae (obojczyk); tibia, -ae (piszczel), lingua, -ae (język).

Deklinacja rzeczowników pochodzenia greckiego
! Większość z tych rzeczowników tylko w liczbie pojedynczej; liczba mnoga odmienia się jak w rzeczownikach pochodzenia łacińskiego.


Genus masculinum
Genus femininum
Nom.
es
e
Gen.
ae
es
Acc.
en
en
Abl.
a
e/a
Przykłady:
R. męski: diabetes, -ae mellitus (cukrzyca); ascites, -ae (wodobrzusze)
R. żeński: acne, -es (trądzik); raphe, -es (szew); systole, -es (skurcz serca)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz