Deklinacja - odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby.
W języku łacińskim wyróżniamy:
NOMINATIVUS - Nom. - Mianownik (pytania: kto? co?)
GENETIVUS - Gen. - Dopełniacz (kogo? czego?)
DATIVUS* - Dat. - Celownik (komu? czemu?)
ACCUSATIVUS - Acc. - Biernik (kogo? co?)
ABLATIVUS - Abl. - Narzędnik, Miejscownik + Separativus
VOCATIVUS* - Voc. - Wołacz (o!)
* - w magicznej atmosferze nie używane, dlatego nie będę brać ich pod uwagę (przynajmniej narazie).
W formie słownikowej, rzeczowniki zapisuje się jako wyraz w nominativus singularis, oraz końcówkę w genetivus singularis.
np. costa, ae
słowo w nom. sin. ; końcówka gen. sin.
Polega to na dodawaniu do tematu końcówek charakterystycznych dla danego przypadku.
Temat wyrazu rozpoznajemy po odjęciu końcówki charakterystycznej od słowa w genetivus singularis (dopełniacz liczby pojedynczej), np.:
aqua - nom. sin.
aquae - gen. sin., ae - końcówka charakterystyczna, stąd: AQU - temat
DEKLINACJA 1 GRUPY
Końcówka charakterystyczna: -ae
Na przykładzie: costa, ae - żebro
Przypadek/Liczba
|
Singularis
|
Pluralis
|
Nom.
|
Cost-a
|
Cost-ae
|
Gen.
|
Cost-ae
|
Cost-arum
|
Acc.
|
Cost-am
|
Cost-as
|
Abl.
|
Cost-a
|
Cost-is
|
Do pierwszej grupy należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego, oraz męskiego i żeńskiego pochodzenia greckiego.
Inne przykłady rzeczowników pochodzenia łacińskiego:
clavicula, -ae (obojczyk); tibia, -ae (piszczel), lingua, -ae (język).
Deklinacja rzeczowników pochodzenia greckiego
! Większość z tych rzeczowników tylko w liczbie pojedynczej; liczba mnoga odmienia się jak w rzeczownikach pochodzenia łacińskiego.
Genus
masculinum
|
Genus
femininum
|
|
Nom.
|
es
|
e
|
Gen.
|
ae
|
es
|
Acc.
|
en
|
en
|
Abl.
|
a
|
e/a
|
Przykłady:
R. męski: diabetes, -ae mellitus (cukrzyca); ascites, -ae (wodobrzusze)
R. żeński: acne, -es (trądzik); raphe, -es (szew); systole, -es (skurcz serca)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz